N.TURSE: ABD AFRİKA’DA BÜYÜK BİR GÖLGE SAVAŞI VERİYOR

HİÇ DUYMADIĞINIZ BİR SAVAŞ: ABD AFRİKA’DA BÜYÜK BİR GÖLGE SAVAŞI VERİYOR

Nick Turse (New York Times, the Los Angeles Times ve the Nation için yazılar kaleme alan ödüllü araştırmacı gazeteci)

VICE News, 18.5.2017

Tercüme: Zahide Tuba Kor

Altı yıl evvel Amerikan Özel Harekât Komutanlığından bir komutan yardımcısı, ihtiyatlı bir tahminde bulunarak Donanma Özel Kuvvetleri, Ordu Yeşil Berelileri ve diğer özel harekât birlikleri tarafından dünya üzerinde toplamda 116 misyonun yürütüldüğünü belirtmişti.

Bugün ise, VICE News’in elde ettiği Amerikan askerî belgelerine göre, herhangi bir zaman diliminde sadece Afrika kıtasında özel harekatçıların yürüttüğü misyon sayısı 100. Bu, ordunun kıtada sessiz sedasız ama giderek artan miktardaki mevcudiyetinin son işareti. Öyle ki yeryüzünün herhangi bir bölgesinde konuşlu Amerikan elit birliklerinin en çarpıcı büyümesini temsil ediyor.

2006’da yurtdışında görevli Amerikan komandolarının sadece %1’i Afrika’da görev yapıyorken bu oran 2010’da %3’e çıkmıştı. 2016’ya gelindiğinde ise %17’ye fırladı. Amerikan Özel Harekât Komutanlığının verilerine göre, Ortadoğu dışında özel harekât personelinin en çok konuşlandığı bölge Afrika; Amerikan ordusunun Afrikalı ortaklarına terörizm ve aşırıcılıkla mücadelede yardım maksadıyla 20 farklı ülkeye yayılmış 1700 personeli bulunuyor.

Afrika Özel Operasyonlar Komutanlığı (SOCAFRICA)’nı yürüten Amerikan ordusundan General Donald Bolduc, Ekim 2016 stratejik planlama raporunda “Herhangi bir zaman diliminde SOCAFRICA’yı 20 ülkede takriben 96 operasyon yürütürken bulacaksınız” diye yazmış. (…)

Ekim 2016 raporu, Amerikan ordusunun en elit birliklerinin hâlihazırda Afrika’da ne yaptığına ve neyi başarmaya çalıştığına ışık tutuyor. Bunu yaparken de hem bugün Afrika sahasındaki gerçekliği hem de bundan 30 yıl sonra neler olabileceğini resmediyor.

Bu resim hiç de iç açıcı değil.

Bolduc uyarıyor: “Afrika’daki meydan okumalar, ABD’nin hâlihazırda Afganistan, Irak ve Suriye’deki çatışmalarda yüzleştiği tehdidi aşacak kadar büyük bir tehdit yaratabilir.” Kendisinin ve askerî personelinin uğraşmak zorunda olduğu upuzun meydan okumalar listesini de sıralıyor: giderek yayılan yasadışı ağlar, teröristlerin sığındığı güvenli limanlar, hükümet otoritesini çökertme gayretleri, yeni elemanların ve kaynakların düzenli akışı.

Bolduc, çözümünün “ordu kuvvetlerinin yapısını şu anda ve gelecekte ayarlarken stratejik bir boşluğu (dolduran) Özel Harekât Birlikleri (SOF) misyonlarına ivme katmak” olduğuna işaret ediyor. Bunun anlamı şu: Amerikalı komandoların Afrika’da “daha fazla yerde, daha fazla görev alması” devam edecek.

Aynı zamanda Bolduc, ABD’nin Afrika’da savaşta olmadığını söylüyor. Ancak bu iddiaya Somali’de –Bolduc’un “gri bölgeler” dediği, neredeyse yönetilemeyen ve fevkalade karmaşık alanlarda çoğunlukla faaliyet gösteren– eş-Şebab militanlarına yönelik devam edegelen operasyonlarla meydan okunuyor.

(…)

Mayıs ayı başında (…) eş-Şebab militanlarıyla silahlı çatışmada –AFRICOM’un deyimiyle “Somali Milli Ordusuyla birlikte yürütülen tavsiye ve yardım operasyonunda”– donanma özel harekâtçılarından Kyle Milliken öldürüldü ve 2 Amerikan personeli de yaralandı. Bu çatışma, Başkan Donald Trump’ın Somali’de saldırı operasyonlarına getirilmiş Obama dönemi sınırlamalarını gevşetmesinin ve böylelikle misyonlarını yürütürken Amerikan birliklerinin daha fazla elini rahatlatmasının ve daha sık hava bombardımanı ve komando saldırıları ihtimalinin önünü açmasının hemen ardından yaşandı.

(…)

Londra merkezli Araştırmacı Gazetecilik Bürosu için konuyu haberleştiren Jack Serle, “Somali’deki terörle mücadele operasyonlarına baktığımızda ABD’nin Başkan Obama tarafından hararetle desteklenen uzaktan kontrollü savaş çeşidine aşırı şekilde beş bağladığı aşikâr” diyor.

Serle’e göre son dönemde ABD, “eğitim, tavsiye ve yardım” misyonları ve başka türden “destek” operasyonları altında yerel Somalili güçlerle ve Afrika Birliği askerî birlikleriyle birlikte çalışarak bu stratejiyi genişletti. “Pentagon, şu anda yerel güvenlik güçleriyle ortak hareket ettiklerini, ama fiilî çatışmaya girmediklerini söylüyor. Bunun doğruluğuna dair bir kehanette bulunmak zor.”

Açık kaynakların verilerine ve Amerikan Özel Harekât Komutanlığı’nın verdiği bilgilere göre, Somali’deki ABD operasyonları, 2016’da en az 32 Afrika ülkesine konuşlu özel harekât birliklerinin kıta çapında terörle mücadele seferberliğinin bir parçası. Bu stratejinin köşe taşı, yerel vekilleri ve müttefikleri eğitmeyi, askerî deyimle “ortağın kapasitesini inşa etme”yi içeriyor.

(…)

Mesela Nijerya, Nijer, Kamerun ve Çad topraklarını da kapsayan Çad Gölü Havzası’nda Boko Haram militanlarına karşı savaşa giderek artan müdahalenin bir parçası olarak ABD, geçen sene bölgesel vekil güçlerini desteklemek maksadıyla 156 milyon dolar harcadı.

Eğitim vermenin yanısıra Amerikan donanmasından özel harekatçılar, her ay 5-6 veya daha fazla saldırının gerçekleştirilmesinde Afrikalı müttefiklerine yardım ettiği haberleri geliyor. Nisan ayında bir Amerikalı özel harekâtçı, Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki bir operasyon sırasında Joseph Kony’nin Tanrı’nın Direniş Ordusu’ndan bir savaşçıyı öldürdü. Yine Amerikan birlikleri, aralık ayında İslam Devleti’ne karşı hava saldırılarını sonlandırdıktan sonra Libya’daki çatışmaya derinlemesine müdahil olmaya devam etti. AFRICOM Komutanı General Thomas Waldhauser mart ayında dedi ki “Sahada varlığımızı sürdüreceğiz… istihbarat sağlayacağız ve hedefleri ortaya çıkar çıkmaz imha edeceğiz.” 

Her ne kadar Bolduc, özel harekatçıların her gün yaklaşık 96 misyon gerçekleştirdiğini söylese de bir yılda toplamda ne kadar misyon yürütüldüğünü belirtmedi. SOCAFRICA yetkilileri sayılar konusunda gelen birçok talebe de cevap vermedi. 

Amerikan faaliyetlerindeki belirgin artış, Afrika’daki büyük terör gruplarının artan sayısıyla başa baş gidiyor. VICE News’in elde ettiği SOCAFRICA’nın 2012’ye ait stratejik planlama belgesine göre, 5 olan büyük terör grupları sayısı Ekim 2016 raporunda 7’ye çıkmış: Mağrib el-Kaidesi, IŞİD, Ensarü’ş-Şeria, el-Murabitun, Boko Haram, Tanrı’nın Direniş Ordusu ve eş-Şebab (…). Bolduc’a göre, 2015 yılı itibarıyla Afrika kıtasında faaliyet gösteren “yasadışı grup” ve terör örgütü sayısı ise yaklaşık 50.

Sahra Altı Afrika’da terör saldırıları geçtiğimiz on yıl içinde fırladı. Maryland Üniversitesi (…) çalışmasına göre, 2006-2015 yılları arasında saldırı sayısı yıllık ortalama 100’den yaklaşık 2000’e kadar sıçradı. Raporda Bolduc diyor ki “2010’dan bugüne Afrika’da şiddet kullanan radikal örgütler, yeryüzündeki en ölümcül örgütler arasında.”

“Afrika’daki göstergelerin çoğu aşağı doğru iniyor. Bizim yardımımız olmaksızın Afrika’daki durumun daha da kötüleşeceğine inanıyoruz” diye de ekliyor.

Washington D.C. merkezli Güvenlik Yardımı İzleme örgütü direktörü Colby Goodman, terör örgütlerine karşı son dönemdeki bazı taktik kazanımlara işaret ederken bu ilerlemenin kısa ömürlü ve sürdürülemez olabileceği konusunda uyarıyor: “ABD’nin Afrika’daki terörle mücadele stratejisine dair endişelerim, daha bütüncül bir yönetim yaklaşımı yerine müttefik ülkelere taktik askerî desteğe aşırı odaklanmamız ve bu ülkelere yönelik Amerikan güvenlik yardımının kalite değerlendirmelerinin olmaması.”