Z.T.KOR: BİSAV 20. VE 21. YÜZYIL ORTADOĞU’SU OKUMA GRUBUMUN OKUMA LİSTESİ

BİSAV 20. VE 21. YÜZYIL ORTADOĞU’SU OKUMA GRUBUMUN OKUMA LİSTESİ

 

Bilim ve Sanat Vakfı’nda düzenlediğim 3 aylık okuma grubumda okuttuğum metinler ve izlettiğim videoların listesi aşağıdadır.

3 ayda 5 kitaptan bölümler ile 40 kadar makale okunmakta ve yaklaşık 20 saatlik video izlenmektedir.

Ayrıca okunması/izlenmesi zorunlu olmayan birçok makale ve video da listeye eklenmiştir.

NOT: Altı çizili başlıklara tıklayarak makalelere ve videolara ulaşabilirsiniz. 

NOT: Blogda yer alan 800 küsur içeriğe http://ortadogugunlugu.blogspot.com.tr/2018/01/bu-blogda-neler-var.html linkinden toplu olarak ulaşabilirsiniz.

Giriş: “Ortadoğu’ya Bakışımıza Dair Eleştirel Bir Değerlendirme” Başlıklı Sunumum

Bu sunumum, 4 oturumluk bir seminer olarak “Ortadoğu’ya Yaklaşımımızda Temel Problemler” başlığı altında BİSAV TV’de yayınlanmaktadır.

1. Oturum: Türkiye odaklılık ve Batı perspektiflilik konusundadır. 

2. Oturum: Tek boyutluluk, an odaklılık, olay bağımlılık konusundadır.

3. Oturum: Yüzeysellik, Soğuk Savaş zihniyeti, sebep ile sonuçları karıştırma, saha ile masa farkı konusundadır. 

4. Oturum: Komplocu bakış, duygusallık-hamasilik, genellemecilik-basmakalıplık, yok sayma konusundadır.

Okunacak metinler:

Fawaz Gerges, “Ortadoğu Uluslararası İlişkiler Çalışmaları: Tarih, Teori ve Metodoloji Üzerine Bir Haşiye”, Ortadoğu Konuşmaları: Küresel ve Bölgesel Perspektiften “Arap Baharı”, (ed.) Zahide Tuba Kor, Küre Yayınları, 2014, s.25-57.

Negar Razavi, “Washington’da İran Uzmanı Var mı?”, Jadaliyya, 4.9.2019. 

 

Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) Döneminde Ortadoğu ve İtilaf Devletlerinin Bölge Politikası

Okunacak metinler:

David Fromkin, Barışa Son Veren Barış: Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı?, Epsilon Yayınları. (Tamamını okumanızı tavsiye ederim.)

William Cleveland, Modern Ortadoğu Tarihi, Agora Kitaplığı, 9. Bölüm, s.167-190.

Alexander Mikaberidze, “Napolyon’un Ortadoğu Mirası”, Project Syndicate, 10.3.2020.

İzlenecek video: 

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 1 (Arap coğrafyasının Osmanlı’dan kopuşu ve iki savaş arası dönemde (1918-1945) yeni Ortadoğu’nun oluşum süreci)

 

20. Yüzyıl Ortadoğu Tarihi

Okunacak metinler:

William Cleveland, Modern Ortadoğu Tarihi, 10. bölümden başlayıp sonuna kadar, s.191-598.

Zahide Tuba Kor, “Filistin’in Kaderini Belirleyen Büyük Savaş”, Derin Tarih dergisi, 2. Dünya Savaşı Özel Sayısı, Mayıs 2018, s.52-56. 

Robert D. Kaplan, “Suriye: Kimlik Krizi”, The Atlantic, Şubat 1993.            

Robert D. Kaplan, “Irak ve Suriye’deki Kaosun Müsebbibi Baasçılık”, Foreign Policy, 7.3.2018.     

İzlenecek videolar:

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 2 (Filistin-İsrail meselesinin ortaya çıkışı, 1948 ve 1956 Arap-İsrail savaşları bağlamında 1940’lar ve 1950’ler)

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 3 (1967 ve 1973 Arap-İsrail savaşları bağlamında 1960’lar ve 1970’ler)

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 4 (İran İslam Devrimi ve İran-Irak Savaşı bağlamında 1980’ler)

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 5 (Soğuk Savaş’ın sona ermesi, Körfez Savaşı ve Filistin-İsrail Barış Süreci bağlamında 1990’lar)

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 6 (11 Eylül saldırıları ve Irak Savaşı bağlamında 2000’ler) 

Ortadoğu’da Toplumsal Hareketler – 1 (Toplumsal hareketlerin son yüzyılda ortaya çıkışının tarihi ve siyasi arka planı)

Ortadoğu’da Toplumsal Hareketler – 2 (Arap milliyetçiliği akımı ve Baas Partisi)

Okunması zorunlu olmayan metinler:

Zahide Tuba Kor, “Geçmişten Günümüze ‘Filistin Meselesi’”, Ortadoğu Günlüğü, Kasım 2018. 

Raymond Hinnebusch, “Syria-Iraq Relations: State Construction and Deconstruction and the MENA States System”, LSE Middle East Centre Paper Series / Nisan 2014. 

İzlenmesi zorunlu olmayan videolar:

Büyük Felaket - 1. Bölüm, Al Jazeera Türk Belgesel, 2016

Büyük Felaket - 2. Bölüm, Al Jazeera Türk Belgesel, 2015

Büyük Felaket - 3. Bölüm , Al Jazeera Türk Belgesel, 2015

Büyük Felaket - 4. Bölüm , Al Jazeera Türk Belgesel, 2015

Altı Gün Savaşı, Al Jazeera Türk Belgesel, 8.6.2014 

İran: Bir Devrimin Anatomisi, Al Jazeera Türk Belgesel, 2.2.2014

Körfez Savaşı Belgeseli, 7.5.2019

 William Cleveland’in kitabından Filistin-İsrail ile ilgili bölümler üzerine İTÜ Kudüs Masası’nda düzenlediğimiz okuma grubunun kayıtları:

1. Bölüm: Filistin Mandası ve İsrail’in Doğuşu

2. Bölüm: 1948’den 1970’lere Kadar İsrail ve Filistinliler

3. Bölüm: 1990’lar Filistin-İsrail Barış Süreci

Beytülmakdis Akademi’de Filisin Meselesi ile ilgili dört saatlik seminer:

Geçmişten Günümüze Filistin Meselesi – 1 Siyonizmin ortaya çıkışı ve İngiliz Manda dönemi

Geçmişten Günümüze Filistin Meselesi – 2  1947’den günümüze Filistin Meselesi

“Arap Baharı/Devrimleri/İsyanları” Süreci

İzlenmesi zorunlu videolar:

Modern Ortadoğu’nun Siyasi Dönüşümü – 7 

Arap Baharı: Mutlak Güç, Al Jazeera Türk Belgesel, 2.2.2014

Massacre in Rabaa, Al Jazeera World, 17.8.2016

Okunacak metinler:

Munsif Merzuki, “Arap Dünyası Uçuruma Doğru İlerlerken”, Diktatörlük ile Devrim Arasında Arap Dünyasının Krizleri, Küre Yayınları, s.65-71.

Zahide Tuba Kor, “Giriş”, Ortadoğu Konuşmaları: Küresel ve Bölgesel Perspektiften “Arap Baharı”, Küre Yayınları, s.7-14.

Zahide Tuba Kor, “6. Yılına Girerken ‘Arap Baharı’nın Önündeki Meydan Okumalar”, el-Cezire Türkçe, 25.1.2016.

Muhammed bin el-Muhtâr eş-Şankîtî, “Karşı-Devrim: Günümüz İçin Geçmişten İbretlik Dersler”, el-Cezire Arapça, 4.7.2016.

Joschka Fischer, “Ortadoğu’nun Bir Sonraki Savaşı”, Project Syndicate, 21.7.2017. 

Mervan Muaşir, “Arap Baharı 2.0 mı?”, Carnegie Endowment, 30.10.2019.      

Koert Debeuf, “Arap Baharı Bitmiş Değil”, Politico, 22.1.2017. 

“Arap Baharı Yeniden Yaşanabilir”, Guardian başyazısı, 2.1.2017. 

Charles Lister, “Esed Savaşı Kazandı mı Gerçekten?”, Foreign Policy, 11.7.2019.

Charles Lister, “Esed Düşmek Üzere mi?”, Politico, 11.6.2020.

Sagatom Saha, “İklim Değişikliği Ortadoğu’daki Çatışmaları Nasıl Şiddetlendirebilir?”, Atlantic Council, 14.5.2019.

Steven A. Cook, “Ortadoğu’da Ümidin Sonu”, Foreign Policy, 5.9.2020.

“Pandemi Sonrası Ortadoğu’nun Yeniden Şekillenmesi Kaçınılmaz” başlığı altında:

Jon B. Alterman, “Diğer Krizlere Bir de Koronavirüsün Eklendiği Ortadoğu Bir Felaketle Karşı Karşıya”, The Hill, 22 Mart 2020,

Jason Pack & Nate Mason, “Koronavirüs Arap Baharı 2.0’a Yol Açabilir mi?”, Ortadoğu Enstitüsü, 25 Mart 2020.

Alain Gresh & Jean-Pierre Sereni, “Tarihsel Perspektiften Arap Devrimleri”, Orient XXI, 22.11.2019.

Mustafa Beysuni, “Ortadoğu’da Diziler Üzerinden Tarih ve Güç Savaşı”, Orient XXI, 6.2.2020.

 

Ortadoğu Jeopolitiği

George Friedman, “Dört Haritayla İran’ın Ortadoğu’daki Konumu”, Mauldin Economics, 17.10.2016.

George Friedman & Jacob L. Shapiro, “Geçmiş İmparatorluklar Gelecek Hakkında Bize Neler Söyler?”, Mauldin Economics, 20.3.3017 ve Geopolitical Futures, 27.3.2017. 

Kamran Bokhari, “Şiiliğin Yayılması Niçin Kısa Ömürlü Olacak?”, Stratfor Analiz, 12.5.2015. 

George Friedman, “İsrail’in Stratejik Kırılganlığı”, Geopolitical Futures, 26.2.2016. 

Robert D. Kaplan, “Ortadoğu’da İmparatorluğun Kalıntıları”, Foreign Policy, 25.5.2015. 

 

Ortadoğu Din ve Mezhepler

Okunacak metinler:

Ortadoğu Konuşmaları: Bölgesel ve Küresel Perspektiften “Arap Baharı” kitabından:

Mehmet Ali Büyükkara, “Ortadoğu’da Mezhepler ve İslami Hareketler” s.465-493.

Burhanettin Duran - Mehmet Ali Büyükkara- Ömer Korkmaz, “Ortadoğu’nun Tetiklenen Fay Hattı: Mezhep Gerilimleri”, s.495-547.

İsmail Yaylacı, “Mısır’da İhvan-ı Müslimin ve İslamcılık”, s.135-163.

Mu’tez el-Hatip, “Âlim ve Hükümdar: İslam Dünyasında Siyaset Sancısı”, el-Cezire Arapça, 3.7.2017.

Zahide Tuba Kor, “BAE’nin ‘Seküler’ Dış Politikası ve Gizli Gündemi”, Anadolu Ajansı, 30.07.2018.   

Okunması zorunlu olmayan metinler:

Peter Mandaville ve Shadi Hamid, “Islam as Statecraft:  How Governments Use Religion in Foreign Policy”, Brookings Enstitüsü, Kasım 2018. 

Alastair Crooke, “IŞID: Bilişsel, Sistemik Bir Fiyasko”, Huffington Post, 13.12.2014.     

Yasser Fathy, “Cepheleşmeden Bölünmeye: Mısır’da Müslüman Kardeşler, 2013-2016”, Al Sharq Forum, 16.10.2019.

Yeni Ortadoğu: Arap Dünyasında Protesto ve Devrim, (ed.) Fawaz Gerges, İyidüşün Yayınları, 2014 kitabından: Sadık Al-Azm, “Arap Milliyetçiliği, İslamcılık ve Arap İsyanları”, s.313-325.

İzlenmesi zorunlu olmayan videolar:

Ortadoğu’daToplumsal Hareketler - 3 İslamcılık ve Müslüman Kardeşler

Ortadoğu’da Toplumsal Hareketler - 4 Geleneksel Selefi hareketler ve Vehhabilik

Ortadoğu’da Toplumsal Hareketler - 5 Cihatçı Selefi hareketler ve IŞİD ile el-Kaide

Ortadoğu’da Toplumsal Hareketler - 6 Şii hareketler ve Hizbullah

Ortadoğu’da Ordular ve Sivil-Asker İlişkileri

Ortadoğu Konuşmaları: Bölgesel ve Küresel Perspektiften “Arap Baharı” kitabından:

Fulya Atacan, “Mısır’da 25 Ocak Devrimi’nin Arka Planı: Ekmek, Hürriyet, Adalet”, s.103-133.

Yeni Ortadoğu: Arap Dünyasında Protesto ve Devrim, (ed.) Fawaz Gerges, İyidüşün Yayınları, 2014 kitabından:

Philippe Droz-Vincent, “Arap Dünyasında Ayaklanmalar ve Geçiş Döneminin Ortasında Ordu”, s.211-241.

Amr Khalifa, “Kan ve Servet: Mısır Ordusu”, Middle East Eye, 27.4.2017.

Ortadoğu Ekonomileri ve “Arap Baharı”nı Tetikleyen İktisadi Şartlar

Yeni Ortadoğu: Arap Dünyasında Protesto ve Devrim, (ed.) Fawaz Gerges, İyidüşün Yayınları, 2014 kitabından:

Ali Kadri, “Arap İsyanları Öncesinde İç Karartıcı Ekonomik Performans”, s.103-132.

Rami Zurayk ve Anne Gough, “Ekmek ve Zeytinyağı: Arap İsyanlarının Tarımsal Kökenleri”, s.133-158.

“Arap Dünyasında Petrol Çağının Sonu Yaklaşıyor”, the Economist, 18 Temmuz 2020.

Mervan Muaşir, “Arap Dünyası İçin İktisadi Ültimatom”, Project Syndicate, 16.11.2016. 

David Hearst, “3 Temmuz: Bir Devrimin Sonu ve Bir Diğerinin Başlangıcı”, Middle East Eye, 6.7.2017.

İzlenmesi zorunlu olmayan video:

Mısır’ın Çalınan Enerjisi, Al Jazeera Türk Belgesel, 2014

 

Arap Dünyasının Temel Meseleleri ve Krizleri

Munsif Merzuki, Diktatörlük ile Devrim Arasında Arap Dünyasının Krizleri, Küre Yayınları, 2019 (Kitabın tamamını okumanızı tavsiye ederim).

Suheyl Gannuşi, “Suriye Felaketi: Kördüğüm, İbretlik Dersler ve Çıkış”, el-Cezire Arapça, 5.1.2017.

Muhammed Hüneyd, “Arap Dünyasının Yolsuzluk Sorunu”, el-Cezire Arapça, 30.9.2016.                

Hossam Abouzahr, “Fasih Arapçanın Geriliyor Olması Niçin Kaygı Verici”, The Atlantic Council, 21.5.2018.

Robert Kaplan, “Aleksander Wat’ın Ütopik İdeolojiler Tecrübesi Dünyaya Geri Mi Dönüyor?”, The American Interest, 10.10.2015.

Robert D. Kaplan, “Ortadoğu’da İmparatorluğun Kalıntıları”, Foreign Policy, 25.5.2015. 

Fehmi Hüveydi, “Arap Dünyasının Sınırları da Varlığı da Tehdit Altında”, el-Cezire Arapça.

Fehmi Hüveydi, “Özlemle Beklenen Devrime Giden Yol”, el-Cezire Arapça.

Jonathan Cook, “İsrail’in Casus Teknolojisi Nasıl Hayatımızın Derinliklerine Ulaştı?”, Middle East Eye, 11.11.2019.

Thomas L. Friedman, “Herkes İçin Lübnan Dersleri”, The New York Times, 9.8.2020.

İzlenmesi zorunlu olmayan video:

Arap ve İslam Dünyasının Temel Problemleri

NOT: Daha başka neler okuyabiliriz derseniz, 100 kitaptan oluşan ORTADOĞU İLE İLGİLİ KİTAP TAVSİYELERİMi Temmuz 2019’da Ortadoğu Günlüğü’ne yükledim.