Metin: Z. Tuba Kor, Grafik: Salih Pulcu
NOT: Görseli büyük boyutta görebilmek için önce üzerini tıklayınız, ardından sağ alt köşedeki butona basınız.
Her hakkı mahfuzdur. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
TÜRK SOLU
Siyasetçi-İdeolog
Mustafa Suphi (1883-1921): 1920’de Türkiye Komünist Partisi’ni kuran Suphi, Bilimsel Sosyalizm’in evrimi konusunda önde gelen teorisyenlerdendir.
Mehmet Ali Aybar (1908-1995): 1962’de Türkiye İşçi Partisi’nin başkanı ve ardından Sosyalist Devrim Partisi’nin kurucusu olan Aybar, güleryüzlü sosyalizm ilkesi ile ulusa özgü sosyalizm fikrinin savunucularındandır.
Behice Boran (1910-1987): Aybar’ın ardından TİP’in genel başkanı olan Boran, SSCB’nin Çekoslovakya’yı işgalini destekleyen grupta yer aldı. Sosyalizme geçişten önce ayrı bir aşamanın gereksizliğini savunarak sosyalist devrim görüşünü ortaya koydu.
Mihri Belli (1915- ): TKP yöneticiliği yapan Belli, Türkiye Emekçi Partisi ile Özgürlükçü Demokrasi Partisi’nin kurucularındandır. Türkiye’deki koşulların yetersiz olduğu gerekçesiyle sosyalist devrimden önce demokratik devrimi öngören Milli Demokratik Devrim fikrinin teorisyenlerindendir.
Doğan Avcıoğlu (1926-1983): Sol Kemalizmin ve Milli Demokratik Devrim fikrinin öncü teorisyenlerinden olan Avcıoğlu, devrimin ancak ordu gibi bir unsur tarafından gerçekleştirilebileceği teziyle 9 Mart 1971’de başarısızlıkla sonuçlanan bir darbe planladı.
Hikmet Kıvılcımlı (1902-1971): Milli Demokratik Devrim’in teorisyenlerinden olan Kıvılcımlı, Marksist klasikleri Türkçe’ye ilk çeviren ve Türk solunun en özgün ideologlarındandır.
Doğu Perinçek (1942-) Mao çizgisinde olan ve 1970’lerden bu yana pek çok parti kuran Perinçek, bugün ulusal solun önde gelen temsilcisidir.
Siyasetçi
Bülent Ecevit (1925- ): 1970’lerin başında “ortanın solu” doktrinini benimseyen Ecevit, 1980’lerle birlikte Marksist kökenli olmayan ulusal ve demokratik sola dönüş yaptı.
Edebiyatçı
Nazım Hikmet (1902-1963): Solun en büyük edebiyatçılarından olan Hikmet, 1951’de T.C. yurttaşlığından çıkarıldı.
Atilla İlhan (1925- ): Şair, romancı ve eleştirmen İlhan, orta yolu savunan sol Kemalistlerdendir.
Edebiyatçı-İdeolog
Kemal Tahir (1903-1973) Marksist tarih anlayışına alternatif, yerel ve özgün bakış açısıyla çok önemli bir katkı sağlayan Tahir, tarihsel roman geleneğinin de önde gelen temsilcilerindendir. Osmanlı tarihine yaptığı vurguyla Marksistleri bu konu üzerinde araştırmaya yönlendirdi.
İdeolog-Akademisyen
İdris Küçükömer (1925 –1987): Türkiye’nin gelmiş geçmiş en özgün ve en ilginç sol ideologlardan olan Küçükömer, Kemal Tahir ile aynı çizgidedir. Türkiye’de “sol” olarak sunulan kesimin her türlü ilerlemeye engel olduğu yönündeki iddiası büyük tepki topladı. 1960’larda Türkiye İşçi Partisi’nde aktif siyaset yapmıştır.
Sadun Aren (1922- ) Keynesyen iktisadı Türkiye’ye getiren bilim adamı olan TİP milletvekili Aren, Aybar’a karşı Behice Boran ile aynı safta durdu.
Halil Berktay (1948- ): Türkiye’de Maocu hareketin ve 80’li yıllarda “piyasa sosyalizmi”nin ideologlarındandır.
Şevket Süreyya Aydemir (1897-1974): Kadro Hareketi’nin öncülerinden olan ve tarihçi kimliğiyle ön plana çıkan Aydemir, tek parti döneminde komünizme yakın ekonomik ilerleme programlarını ortaya attı ve “sürekli devrim” tezine yakın bir duruş sergiledi.
Niyazi Berkes (1908- ): Batı’nın analiz sistemini Türkiye’ye uyarlayan sosyal bilimlerin öncülerindendir.
İdeolog
Zekeriya & Sabiha Sertel (1890-1980) & (1895-1968): Sol ideologlardan olan Serteller, Tan gazetesinin sahipleridir.
Eylemciler
Deniz Gezmiş (1947-1972) – Mahir Çayan (1945-1972) – Yusuf Aslan (1947-1972) – Hüseyin İnan (1949-1972) – İbrahim Kaypakkaya (1949-1973): Silahlı propaganda yapan devrimci gençlik hareketinin simgelerindendir.
Tamer Akçam: Dev-Genç’in bölünmesinin ardından Sovyet çizgisini takip eden Dev-Yol örgütünün lideri oldu.
Dursun Karataş: Dev-Genç’in bölünmesinin ardından 1994’te DHKP-C adını alacak olan Dev-Sol’un lideri oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder