Z.T.KOR: SURİYE’DE TEL RİFAT VE MENBİC’E ASKERİ HAREKÂT ŞART

 

SURİYE’DE TEL RİFAT VE MENBİC’E ASKERİ HAREKÂT ŞART

Zahide Tuba Kor

NOT: Blogda yer alan 850 küsur içeriğe http://ortadogugunlugu.blogspot.com.tr/2018/01/bu-blogda-neler-var.html linkinden toplu olarak ulaşabilirsiniz.

Malumunuz Türk Silahlı Kuvvetleri Suriye’de yeni bir harekâta hazırlanıyor. Nisan ve Mayıs aylarında evvel bizzat Afrin, el-Bab ve Azez’i gezmiş biri olarak gözlemim, tam da yeni bir harekâtın elzem olduğu yönündeydi. Zira Türkiye’nin kontrolündeki alanlar sürekli Tel Rifat ve Menbic’den PYD saldırılarına maruz kalıyor. (Haritada Fırat Nehri'nin batısındaki sarı bölgeler.) Hem Türk askerleri ve sivil görevlilerimiz, hem de Suriyeli siviller ve güvenlik görevlileri bu saldırılarda hayatlarını kaybediyor veya yaralanıyor.

Mesela daha evvel “Suriye’nin Afrin ve el-Bab ilçesinde yaşayan Suriyelileri ziyaretim (5-6 Mayıs 2022)” başlığı altında paylaştığım, down sendromlu çocuğunu tedavi ettirebilmek için ailesiyle Afrin’e yerleşmiş fotoğraftaki baba, YPG’nin Tel Rifat’tan rastgele fırlattığı füze sonucu yolda giderken bacağından olmuştu. Bu, küçük bir örnek.

Batıda Afrin’e, doğuda el-Bab’a giderken yol boyu PYD mevzileri gözle görünüyordu; bazı yerlerde, özellikle askeri kontrol noktalarına yakın kısımlarda sızmalara veya bombalı saldırılara karşı beton bloklar örülüydü ve bazı yerlerde de topraktan kazılmış siperler vardı.

Milyonlarca Suriyelinin yaşadığı, Türkiye’nin ve ÖSO’nun kontrolünde bulunan kuzeydeki daracık yeşil koridorların güvenli bir alan olabilmesi ve doğru düzgün iş imkânının bulunmadığı bölgede fabrikaların ve işletmelerin kurulabilmesi ve bölgenin iktisaden yaşayabilir bir hale dönüşmesi için Tel Rifat ve Menbic’e bir harekât şart.

Daha evvel Türkiye’nin harekât planları içinde yer alan bu bölgelere Rusya ve ABD’nin tehditleri ve engellemeleri yüzünden girilememişti. Buralar, Türkiye destekli muhalifler ile rejim güçlerinin kontrolündeki topraklar arasında bir nevi tampon bölge haline getirilmişti. Ukrayna’da işlerin sarpa sarması yüzünden Rusya’nın Suriye’deki askerlerini kısmen geri çekmekte olduğu bu dönem yarım kalan işin tamamlanması için bir fırsat.

Tam da Rusya’nın bıraktığı güç boşluğunu İran Devrim Muhafızları ve ona bağlı yabancı milis güçlerinin doldurmaya çalıştığı bir dönemde, Fırat’ın batısı PYD’den temizlenmeli ki Esed rejiminden kaçan milyonların sığındığı kuzey kuşağı yaşanabilir ve görece istikrarlı bir bölgeye dönüşebilsin.

Harekâtta riskler yok mu, var tabii ki. Zeytin Dalı harekâtında Afrin’den kaçan PKK-PYD’ye müzahir nüfusun çoğu, şu an komşu Tel Rifat’ta yaşıyor ve ilçeyi Türkiye’ye ve muhaliflere kaptırmamak için -Esed rejiminin ve İran’ın da desteğiyle- ölümüne savaşmaya kalkışacaklardır.

Öte yandan ilçelerini savunmak istedikleri halde Türkiye’nin Rusya’yla vardığı uzlaşma neticesinde silah bırakıp Azez’deki kamplara sığınmak zorunda kalan Tel Rifatlılar evlerine dönebilmek için zaten 6 yıldır savaşmaya hazır bekliyorlar. Keza ÖSO’da önemli bir yekûn oluşturan Menbicliler de öyle.

 

20-21 Nisan’daki Azez ziyaretimde dağınık çadır kamplarda Tel Rifat bölgesinden muhtaç durumda çok fazla Suriyeliyle karşılaşınca olayların birebir tanığı bir Suriyeliyle konuşmuştum. Şunları anlatmıştı:

“Tel Rifat’tan iki defa büyük göç oldu. İlki 2011’de rejimin tankları ve bombardımanından kaçıştı. Rejim havadan bir şey sıktı; 60 evin tamamı kül oldu. Öyle ki evlerin sadece temellerindeki demirler kaldı. Amaç halka gözdağı vermekti. Yine de Tel Rifatlıların çoğu rejim karşıtı gösterilere katıldı. Askerler geldiğinde ilçedeki rejim yanlıları nasılsa bize bir şey olmaz diye ilçeyi terk etmemişti; ama bunlardan bazıları bile güvenlik güçlerince diri diri yakıldı. Daha sonra rejim askerlerini geri çekti; sadece kontrol noktalarını bıraktı. Bu eziyetleri çekenler bir gece yarısı baskınıyla rejimin silahlarını ve ilçeyi ele geçirdi. İlçe önce ÖSO, sonra IŞİD kontrolüne girdi.

İkincisi, Türkiye’nin ilçeyi kontrol altına almasını engellemek için Rusya-PYD anlaştı. 2016’da Tel Rifat 2-3 gün boyunca 200 uçağın sürekli bombardımanı altında kaldı ve halkın kaçmaktan başka bir seçeneği kalmadı, ilçe boşaldı. Şu an PYD kontrolündeki ilçe ÖSO-Türkiye ile rejim-Rusya arasında bir tampon bölge niteliğinde. Zeytin Dalı operasyonundan kaçan Afrin’deki PKK’lılar da buraya yerleşti.”

Türkiye’nin Fırat Kalkanı Operasyonu’nda almak isteyip de Rusya yüzünden alamadığı Tel Rifat ilçesinin hikâyesi işte böyle. İlçe halkı 6 yıldır daha kuzeyde Azez’deki kamplarda sefil bir hayata mahkûm.