Z.T.KOR: AMERİKAN SEÇİMLERİNİN SONUCUNA DAİR TWITTER PAYLAŞIMLARIM

 

AMERİKAN SEÇİMLERİNİN SONUCUNA, İSRAİL İLE AMERİKAN YAHUDİLERİNİN VE HRİSTİYAN EVANJELİKLERİN İLİŞKİSİNE DAİR TWİTTER PAYLAŞIMLARIM

4 Kasım 2020

Seçimleri çok çok büyük bir ihtimalle Biden kazandı. İsrail kanalı i24’te Yahudilerin ABD seçimlerindeki tutumu tartışıldı.

Amerikalı Evanjelik aktivist ve yazar Joel Rosenberg durumu çok iyi özetledi: “Amerikalı Yahudilerin çoğu Biden’a oy verdi; İsrailli Yahudilerin kahir ekseriyeti ile Amerikalı Hristiyan Evanjeliklerin kahir ekseriyeti Trump’ı destekledi. Amerikalı Yahudiler ile İsrailli Yahudiler arasındaki fark bağdaşamaz şekilde genişlerken İsrailli Yahudiler ile Amerikalı Evanjelikler birbiriyle giderek örtüşüyor.”

Aynı programda konuşan bir Amerikalı Yahudi de dedi ki “Bizler Trump’ın ırkçılığı, beyaz üstünlüğü, azınlıkları dışlamasından çok rahatsızız ve endişeliyiz; bizim derdimiz ABD’nin temel meseleleri ve bu ülkedeki geleceğimiz. Netanyahu ile Trump’ın gündemi bizim gündemimiz değil.”

Programda, eğer Amerikalı Yahudilerin kahir ekseriyeti Trump’a oy verseydi seçimi kazanabilirdi de dediler.

Bu sözler durumu iyi özetliyor. Netanyahu ölümüne Trump’ı destekledi; ama Amerikan Yahudilerini ikna edemedi. Dün İsrail ve dünyadaki sinagogların çoğunda Trump kazansın diye dualar edilmiş.

Yahudiler içindeki bu farkları/fay hatlarını iyi bilmek lazım. Ayrıca İsrail’i kuran ve ayakta tutanların, Yahudilerden daha fazla Evanjelik Hristiyanlar olduğunu da bilmek gerek. Yani Evanjelikler, Yahudilerden fazla ‘Yahudici’dir. 2020 Amerikan seçimleri bunun iyi bir kanıtı.

Trump destekçisi Evanjelik Joel Rosenberg şunu da söyledi: “Biden’dan duyduğumuz endişe, çok zayıf bir lider olması. Dünyada Amerikan imajını iyice zayıflatacak. İsrail ve Körfez ülkeleriyle ilişkileri sarsacak. Türkiye-İran-Rusya arasında kurulmakta olan ittifakın önünü açacak.”

Ayrıca Biden’ın kılpayı kazanacak olmasından sadece Cumhuriyetçiler değil, Demokratlar da hayal kırıklığı içinde. Çünkü Biden’a daha yüksek bir oy bekliyorlardı. Programda Amerikalı Yahudi’nin söylediği şu söz de dikkat çekiciydi: “Biden kazansa bile toplumda kökleşen Trumpçılık ortadan kalkmayacak. Bu tedirgin edici bir durum.”

Seçim sonucunu Trump’ın ve Trump taraftarlarının kabullenmeyeceği kesin; -partisi destek vermese de- konuyu mahkemeye taşıyacağı da aşikar. ABD’de önümüzdeki aylarda sokaklar epeyce karışacak. Karpuz gibi tam ortadan yarılmış ABD’de siyasal ve toplumsal kriz kapıda.

Geçtiğimiz bir sene içinde hükümet kurulamadığı için İsrail’de üç defa erken seçime gidildi. Her seçimin arifesinde Trump Netanyahu kazansın diye elinden gelen her şeyi yaptı; Golan işgalini tanımaktan tutun tüm Yahudi yerleşimlerini meşru saymaya kadar her türlü hediyeyi verdi. Ama Netanyahu istediği hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemedi. Koronavirüs olmasa İsrail dördüncü seçime de giderdi; zaten İsrail’de yeni bir seçim de kapıda… Amerikan seçimleri arifesinde de Netanyahu Trump’ın kazanması için elinden gelen her şeyi yaptı; ama büyük ihtimalle Trump kılpayı kaybetti. Amerikan tarihinde İsrail’e Trump kadar her istediğini veren bir başkan daha çıkmamıştı. 2020 Amerikan seçimlerini iyi okumak lazım. Zihnimizdeki birçok basmakalıp çözümlemeyi çökerten sonuçlar içeriyor.

İsrail kanalı i24, Netanyahu’nun geçtiğimiz dönemde çok fazla Trump’a yatırım yapıp onunla özdeşleştiğini, yeni Amerikan başkanı yemin edip göreve başlamadan İsrail’de erken seçim kararı alınabileceğini, İsrail siyasetinin de -tıpkı ABD gibi- en sallantılı dönemlerinin birinden geçtiğini söyledi. Ben de bir ekleme yapayım. Netanyahu’nun kaderi de Trump gibi olabilir; tıpkı ülkelerinin kaderi de benzer olabileceği gibi.

Bu arada yazmadan geçemeyeceğim. Amerikan seçimlerini sanki Türk seçimleriymiş gibi partizanca izleyenleri garipsiyorum. Evet, Türkiye için Bidenlı bir ABD, Trumplı bir ABD’den daha zor geçecektir. Ama Trump’ın inşa ettiği yeni Ortadoğu ittifakının baş hedefi İran kadar Türkiye’dir. Dolayısıyla Trump kazansaydı da bu dönem İran’dan sonra baskı ve tecrit sırası Türkiye’ye gelecekti. Türkiye ile ABD’nin tehdit algıları ve çıkarları artık çok farklı. Değil Biden veya Trump, Cumhurbaşkanımız Erdoğan ABD başkanı seçilseydi bile Türk-Amerikan ilişkileri kolay kolay düzelemez.

ABD seçimlerinin sonucu ne olacak diye soranlara hep şunu söyledim: Kim kazanırsa kazansın sonuç kaos olacak. Kitleler sokaklara dökülecek, olaylar çıkacak. Seçimlerden sonra mısırları patlatıp ekran başına geçin; komedi ile trajedi arasında gidip gelen uzun bir film seyredeceğiz…

Artık iç ve dış politikada çok daha zayıf ve karizması çizilmiş bir ABD olacak. Ekonomik istikrarsızlık derinleşecek. Belki Trump gibi renkli ve dengesiz bir lider başkanlıktan gidecek ama Amerikan sistemini dengesizleştirmeyi sürdürecek. Trump’ın deyimiyle “Sleepy Joe” ABD için bir kurtarıcı olabilir mi, zor görünüyor.

Son olarak Joe Biden seçimleri kazanırsa Amerikan tarihinin 2. Katolik başkanı olacağını biliyor musunuz? İlki, 1961-1963’te görev yapan ve suikasta kurban giden John F. Kennedy idi. Amerikan tarihinde WASP (beyaz, Anglo-Sakson, Protestan) başkanlar geleneğini Kennedy ve Obama’dan sonra bozan 3. başkan olacak.