J.L.SHAPIRO: BREXIT SONRASI İSKOÇYA YAPAYALNIZ

BREXIT SONRASI İSKOÇYA YAPAYALNIZ

Jacob L. Shapiro (Geopolitical Futures Analiz Direktörü)

Geopolitical Futures, 30.6.2016

Tercüme: Zahide Tuba Kor

İngilizlerin AB’den çıkma yönündeki tercihlerinin dallanıp budaklanan sonuçları arasında beliren en önemli sorulardan biri İskoçya’nın geleceği. (…)

(…)

Birleşik Krallığın AB’den az farkla da olsa ayrılma kararına yol açan çeşitli faktörler var. Ama arka plandaki kilit mesele, siyasi elit ile sıradan vatandaş arasında büyüyen uçurum. İskoçya meselesinde ise asıl tehlike bu değil, milliyetçilik. (…)

Bu yüzden birçok Avrupa ülkesi İskoçya’ya otomatikman AB’nin kapılarını açmakta oldukça mesafeli. Zira böyle bir adım, 1945’ten beri milliyetçi duyguların gücünü kontrol altına almaya çalışan kıtada tehlikeli bir emsal teşkil edecektir. Ortadoğu’nun suni sınırlarının çoğu gelişigüzel bir şekilde Avrupalı emperyal güçlerce çizilmişti. Avrupa’nın sınırları da Ortadoğu’dakinden daha az suni değil. Milliyetçiliğin Avrupa’daki varlığı çok daha eski. Biraz cüretkârlıkla şunu vurgulamak istiyorum: Avrupa’da milli kimlik uğruna verilen savaşlar dünyanın herhangi bir başka yerine kıyasla çok çok daha fazladır. İspanya (diğer bölgelerin yanı sıra) Katalonya ve Bask bölgelerini bağrında taşıyor. Çek Cumhuriyeti Bohemya, Moravia ve Silezya’nın bir kısmını içeriyor. Devam etsek ortaya upuzun bir ayrılıkçı talepleri olan bölgeler listesi çıkar.

(…)

(…) İngiltere’nin AB’den ayrılmasının lojistiği İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılmasıyla mukayese edildiğinde bu ikincisi çok daha maliyetli ve uzun bir süreç olacaktır.

Bir yığın olguyu, rakamı veya fikri devreye sokup da bağımsızlığın önündeki engellere fazlaca odaklanmak asıl meseleyi gözden kaçırmaya yol açar. Evet, İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılması zor olacaktır. Eğer mesele sadece ekonomik olsaydı ve insanların tek derdi iktisadi menfaatlerini azamiye çıkartmak olsaydı cevap net olurdu (…).

Ama jeopolitik böyle işlemez. Üstelik milliyetçilik, dünyada bireylerin ve siyasi oluşumların karar alma biçimlerini şekillendiren en güçlü unsurlardan biri. 300 yılı aşkın bir süredir İskoçya ve İngiltere aynı devletin parçaları, aynı kurallara tabiler ve aynı dili konuşuyorlar. Ama yüzyıllar ne İskoçların önemli bir kısmının kendi ulusal kaderini tayin arzularını yok edebildi ne de kendilerini İngiliz olarak tanımlar hale getirebildi. Birleşik Krallığı siyasi bir birlik olarak gören İskoç milliyetçiliğinin dirençliliği, günümüz dünyasında kendini sevmenin hala ne denli önemli olduğunun güçlü bir göstergesi.

İskoçya ile İngiltere, 1707 yılından beri yan yana görece barış içinde yaşamış olsalar da bunların aynı zamanda tarihî düşmanlar olduğunu da unutmamak gerekir. İskoçlar İngiltere’yle birleşmeden evvel, -İngiliz ortak düşmanına karşı- zaman zaman Fransa’yla ittifak etmişlerdi. İskoçların şu anda AB’ye yakınlaşma arzusu da aynı korkunun bir uzantısı. Şüphesiz İngiltere’de de aynı türden bir nostalji canlanmış durumda, yani Fransa gibi bir dış gücün İngiltere’nin gücüne darbe vurmak için İskoçya’yla ittifaktan faydalanacağı korkusu…

Bu arada Kuzey İrlanda da Birleşik Krallık’tan ayrılabilir; ama coğrafi olarak farklı bir adada yer aldığından bu ayrılık daha farklı olacaktır. İskoç bağımsızlığı, Britanya adasında iki ayrı egemen ulus-devlet anlamına gelecektir. İngiltere için bu, Brexit’ten çok daha önemli bir gelişme olacaktır. 2014 referandumu İskoç bağımsızlığı ihtimalini ciddi ciddi artırmıştı. Brexit üzerinden İskoç-İngiliz bölünmüşlüğü bunu bir kez daha ve muhtemelen çok daha kuvvetle gündeme taşıyacaktır.

Ama İskoç bağımsızlığı için hala uzunca bir yol var. En azından İskoçya’nın referandum çağrısı yapması ve İngiltere’nin de bunu onaylaması lazım; yani kendiliğinden süreç yıllar olmasa da aylar alacaktır. (…) İskoç milliyetçiliği gerçek ve kuvvetli bir güç. İskoç milliyetçiliğini meşrulaştıran şeyden Avrupalıların duyduğu korku da gerçek ve güçlü.

Almanya AB’yi bir şekilde bir arada tutmaya çalışırken isteyeceği en son şey, ihracat piyasasına yeni bir rakibin girmesi veya bağımsız bir devlet kurarken ciddi bir iktisadi yardıma ihtiyaç duyacak yeni bir çevre ülkenin doğuşudur. Ama tabii ki bunlar bağımsız bir İskoçya’nın imkansız olduğu anlamına gelmez. Birleşik Krallık’tan ayrıldığında İskoçya’nın önemi azalacak demek de değildir. İşte bu, Avrupa’da yaşayan herkesi ciddi bir tereddüde düşürmeli.